Skip to content

Sağlık sektöründe reklam yasakları 2023

Sağlık sektöründe reklam yasakları, 29 Temmuz 2023 tarihli Sağlık Hizmetlerinde Tanıtım ve Bilgilendirme Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik kapsamında yeniden düzenlendi. Bu yönetmelikteki önemli noktaları ve doktorların, sağlık kuruluşlarının reklam yasakları konusunda dikkat etmesi gerekenleri inceleyeceğiz.

Sağlık sektörü özelinde tanıtım ve bilgilendirme faaliyetleri, karmaşık ve özgün bir yapıya sahiptir. Bu karmaşıklık, sektörün özü itibariyle duyarlı, etik ve yasal yükümlülüklerle dolu olmasından kaynaklanmaktadır. Özellikle reklam ve tanıtım faaliyetleri söz konusu olduğunda, etik değerlere uygun bir çerçeve oluşturmak ve yasal düzenlemelere riayet etmek oldukça önemlidir. Bu yazımızda, sağlık hizmetlerinde tanıtım ve bilgilendirme faaliyetlerinin ne olduğunu, bu alandaki reklam kısıtlamalarını ve yasal sınırlamaları ayrıntılı bir şekilde ele alacağız. Ayrıca, reklam yaparken dikkat edilmesi gereken etik kurallar ve hasta mahremiyetinin önemi üzerine de duracağız.

Bu yazımız, sağlık sektörü profesyonelleri, hasta hakları savunucuları, reklam ve pazarlama uzmanları için bir rehber niteliğinde olacaktır. Reklam ve tanıtım faaliyetlerinin yasal ve etik sınırlarını daha iyi anlamak, bu alanda nasıl daha etik ve etkili olunabileceğini öğrenmek için yazımızı dikkatle okumanızı öneririz.

Tanımlar

Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanan Sağlık Hizmetlerinde Tanıtım ve Bilgilendirme Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik kapsamında yapılan tanımlar şöyledir:

Sağlık meslek mensubu: Doktor, diş doktoru, eczacı, hemşire, doğum uzmanı ve gözlükçü, aynı zamanda 1219 sayılı Kanunun ek 13. maddesinde belirtilen diğer uzmanları kapsar.

Sağlık tesisi: Gerçek bireylerin ya da özel hukuk tüzel kişiliklerinin sahip olduğu ve sağlık hizmetleri sunan tüm sağlık merkezleri, yapılar ve tesisleri ifade eder.

Reklam: Özel sağlık kuruluşları ve tıp meslekleri kapsamında, bir ürün ya da hizmetin talebini oluşturmak ya da bu talebi yükseltmek, ayrıca bireyleri bu konuda yönlendirmek amacıyla farklı platformlarda yapılan yazılı, görsel ya da işitsel ticari pazarlama duyurularını tanımlar.

Tanıtım ve bilgilendirme faaliyetleri: Özel sağlık kuruluşlarına dair hasta kabulü, tedavi edilen branşlar, iletişim ve adres detayları, sağlıkla ilintili koruyucu ve iyileştirici bilgilendirme içerikleri ile doktorlar için mesleki ve akademik unvan bilgileri, 1219 numaralı Kanun kapsamındaki ana ve yan dal uzmanlık bilgileri, muayene saatleri, hasta kabul zaman ve yer bilgileri, yetkili oldukları sağlık hizmetleriyle alakalı koruyucu ve iyileştirici bilgilendirme içerikleri; yanıltıcı ve aldatıcı olmayan, kişisel sağlığı riske atmaz, talep oluşturmayan, haksız rekabete neden olmayan ve reklam tanımına dahil olmayan eylemler olarak tanımlanır.

Reklam Kurulu Saglik Sektorunde Reklam Tanitim Faaliyetleri

Sağlık sektöründe tanıtım ve bilgilendirme faaliyetleri nedir?

Sağlık sektöründe tanıtım ve bilgilendirme faaliyetleri, sağlık hizmetlerinin tanıtılması ve halkın bilgilendirilmesi amacıyla yapılan faaliyetlerdir. Bu faaliyetler, sağlık meslek mensupları, sağlık kurumları ve uluslararası sağlık turizmi aracı kuruluşları tarafından gerçekleştirilebilir. Bu faaliyetler, belirli ilkelere ve kurallara uygun olarak yapılmalıdır. Tanıtım ve bilgilendirme faaliyetleri, sağlık hizmetlerinin doğru ve güvenilir bir şekilde sunulmasını sağlamak amacıyla denetlenir ve değerlendirilir.
Sağlık Hizmetlerinde Tanıtım ve Bilgilendirme Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik’te yer alan ilgili maddeler

1) Sağlık hizmetleri bağlamında her türlü reklam ve teşvik etmek yasaklanmıştır. Ancak, aşağıdaki prensip ve standartlara uyarak bilgi verme ve tanıtım gerçekleştirilebilir:

a) Bilgilendirme ve tanıtımlarda genel etik normlara, tıbbi deontolojiye ve mesleki etik kurallarına riayet edilmelidir.

b) Sağlıkla ilgili bilgilendirmeler sadece yasal olarak yetkilendirilmiş sağlık profesyonelleri tarafından gerçekleştirilebilir.

c) Sağlık kuruluşlarının uzmanlık alanları dışında başka hastalıkları tedavi ettiklerine dair halkı yanıltıcı bilgilendirme ve tanıtım yapılamaz.

ç) Bilgilendirme ve tanıtımlar sırasında, bilimsel ve klinik olarak doğrulanmamış ve Sağlık Bakanlığı tarafından onaylanmamış tedavi yöntemleri hakkında bilgi verilemez.

d) Tanıtım ve bilgilendirmeler, hastane veya klinik için tedavi edilen alanlar, iletişim bilgileri ve sağlık hizmetleriyle ilgili bilgilendirme, doktorlar için ise uzmanlık dalı, akademik unvan ve çalışma saatleri ile sınırlıdır.

e) Tanıtım ve bilgilendirmelerde belirli bir yasal mevzuata göre tanımlanmış uzmanlık dışında başka bir uzmanlık unvanı kullanılamaz.

f) Hastaların teşekkürlerini içeren ilanlar oluşturulamaz.

g) Bilgilendirme ve tanıtımlar, hastaları doğrudan veya dolaylı olarak belirli bir sağlık profesyoneline yönlendirme içeriği taşıyamaz.

ğ) Sağlıkla ilgili danışmanlık ve bilgilendirme amacıyla belirli bir sağlık profesyoneline yönlendirme faaliyetleri gerçekleştirilemez.

h) Bilimsel kavramlar ve istatistikler, gerçek sonuçlardan farklı olarak sunulamaz.

ı) Sağlık hizmetinin diğer hizmetlere göre daha üstün olduğunu belirten veya insanların güvenini kötüye kullanacak tanıtımlar yapılamaz.

i) İnternet sitelerinde son güncelleme tarihi ve editörün iletişim bilgileri belirtilmelidir.

j) Sağlık kuruluşları ve doktorlar için internet arama motorlarına kaydolunabilir; ancak, anahtar kelimeler ve sonuç sayfasındaki bilgiler belirli prensiplere uygun olmalıdır.

k) İnsanların izni olmadan telefonlarına reklam ve tanıtım amaçlı mesajlar gönderilemez.

l) Sağlık hizmetleri, promosyon veya hediyelerle teşvik edilemez ve bu amaçla tanıtım yapılamaz.

(2) Sosyal medya ve web sitelerindeki bilgilendirme ve tanıtımlar bu yönergedeki prensiplere uygun olmalıdır. Bu kurallara uymayanlar ve paylaşanlar eşit sorumluluktadır.

(3) Sağlık hizmetleri kapsamında sosyal sorumluluk projeleri ve kampanyalar için tanıtım ve bilgilendirme yapmadan önce Bakanlığın izni alınmalıdır.

(4) Uluslararası sağlık turizmi kapsamındaki tanıtım ve bilgilendirme faaliyetleri, ilgili yönetmelik hükümlerine göre yürütülmelidir.

(5) Bilimsel, istatistiksel ve haber değeri taşıyan bilgiler dışında, organ ve doku nakli ile ilgili her türlü reklam ve tanıtım yasaklanmıştır.

Mahremiyete saygı ve bilgilerin gizli tutulması

Sağlık hizmeti sağlayıcıları, hastalarının kişisel ve sağlık bilgilerini gizli tutmakla yükümlüdür. Mahremiyetin korunması, sadece etik bir sorumluluk değil, aynı zamanda yasal bir zorunluluktur. Reklam ve tanıtım faaliyetlerinde hasta mahremiyetini nasıl koruyabileceğimizi ve bu konuda nelere dikkat etmemiz gerektiğini detaylı bir şekilde incelenecektir.

  • Hasta haklarına dair oluşabilecek ihlâlleri ve bunlardan kaynaklanan sorunları engellemek için tanıtım ve bilgilendirme süreçlerinde, 1/8/1998 tarihli 23420 sayılı Resmî Gazete’de yer alan Hasta Hakları Yönetmeliği‘nin hükümlerine riayet etmek zorunludur.
  • Tanıtım ve bilgilendirme çalışmaları, 24/3/2016 tarihli 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ve 21/6/2019 tarihli 30808 sayılı Resmî Gazete’de duyurulan Kişisel Sağlık Verileri Hakkında Yönetmelik‘e uygun olarak gerçekleştirilir.

Tanıtım ve bilgilendirmelerde görsel içerik kullanımı

Saglik Sektoru Gorsel Icerigi Nasil Olmali

MADDE 7- (1) Sağlık profesyonelleri ve sağlık kuruluşları, sunmuş oldukları sağlık hizmetleriyle alakalı tanıtım ve bilgilendirme faaliyetlerinde; tedavi sonuçlarını kıyaslamak ya da talepte bulunmak amacıyla önceki ve/veya sonraki görsel örneklerin bulundurulması yasaktır. Aşağıda belirtilen kurallar ve yönergeler dahilinde görsel materyal kullanılabilmektedir:

a) Paylaşılacak olan görsel materyallerde; genel toplumsal ahlaka uygun olmayan, kamu sağlığını tehdit eden, bireysel hak ve özgürlükleri kısıtlayan, hastanın özel ve sosyal yaşantısını kötüye kullanan, toplumu yanıltıcı ya da endişe duyuran ifade ve görsellere izin verilmez.

b) Hastaların görsellerinin kullanılması durumunda; hasta rızası, eğer hasta küçük ya da yasal olarak koruma altındaysa veli veya vasinin onayı alınmalıdır. Bu onay alınırken Görsel İçerik Kaydedilmesi ve İşlenmesi Onay Formu tercih edilir.

c) Hasta, kullanılacak görsel materyali öncesinde incelemeye hak sahibidir. Görselin paylaşılma onayı, hasta veya eğer hasta küçük ya da yasal olarak koruma altındaysa veli veya vasinin talebiyle dilediği zaman iptal edilebilir. Hastanın bu talebi, ilgili sağlık kuruluşu veya profesyoneli tarafından hızla işleme konulmalı ve sonuçlandırılmalıdır.

ç) Görsel materyal paylaşım izni vermeyen hastalara tanı, tedavi ve ücretlerde bir değişiklik yapılmayacağının bilgisi ve taahhüdü sunulmalıdır.

d) Görsel materyallerin kullanılabilmesi adına alınan izin karşılığında hastaya maddi bir ödeme, indirim ya da hediye sunulamaz.

e) Tanıtım ve bilgilendirme için kullanılacak olan video ve fotoğraf materyallerinin, kullanılan yöntemlerle gerçekliğe aykırı olmaması, yanıltıcı makyaj ya da düzenlemeler içermemesi gerekmektedir. Görsel materyallerde değişiklik ya da düzenleme yapılamaz. Görselin tarihini ve ne zaman kaydedildiğini gösteren bilgilerin belirtilmesi zorunludur.

f) Farklı platformlarda bulunan hasta yorumları veya teşekkür anlamında ifadeler, görsel materyallerle birlikte paylaşılamaz. Görsel içeriklerde yorum özelliğinin kapatılması gerekmektedir.

g) Ameliyat ya da medikal müdahale sırasında ve ameliyat odasında hasta görüntülerinin paylaşılmasına izin verilmez.

ğ) Toplumun genel ahlak kurallarına aykırı olabilecek mahrem bölgelerin görsel materyalleri paylaşılamaz.

h) Görsel içerik paylaşımları, ilgili sağlık profesyoneli veya kuruluşu tarafından gerçekleştirilmelidir. Paylaşımların başkaları tarafından yapılmış olması sorumluluğu kaldırmaz.

ı) Paylaşılan görsel materyallerin; basılı veya dijital medya, sosyal medya platformları, web siteleri gibi ortamlarda sponsor olarak ya da ücretle yayımlatılması mümkün değildir.

i) Bir sağlık profesyonelinin ya da kuruluşunun, diğer sağlık profesyonellerinden veya kuruluşlardan üstün ya da daha başarılı olduğunu ima eden bölgeler, cihazlar, ekipmanlar veya personelle ilgili görsel materyal paylaşılamaz.

2023 Sağlık Hizmetlerinde Reklam Faaliyetleri ile ilgili sık sorulan sorular
Sağlık sektöründe hangi reklam yöntemleri genellikle kabul edilebilir?
Genellikle bilgilendirici ve eğitici içerikler olumlu karşılanır. Ancak, bu tür reklam faaliyetleri bile yerel yasalar ve etik kurallar çerçevesinde yapılmalıdır.
Sağlık tesisleri, hasta kabul ve tedavi edilen uzmanlık dalları, iletişim bilgileri ve sağlığı koruyucu bilgileri paylaşabilir. Hekimler ise ana dal ve yan dal uzmanlıkları, akademik unvanları, muayene gün ve saatleri gibi bilgileri paylaşabilir.
Etik kurallar, hastaların mahremiyetini korur, sağlık hizmetlerinin kalitesini artırır ve toplumun genel güvenini sağlar. Bu nedenle, sağlık sektöründeki reklam ve tanıtım faaliyetlerinde etik kurallara uyulması gerekmektedir.

Yasa gereği hiçbir sağlık hizmetinde reklam yapılamaz. Sağlık hizmetlerinde yalnızca toplum sağlığını tehdit etmeyecek ve sağlık hizmeti alanları bilgilendirmeye yönelik tanıtım ve bilgilendirme yapılabilir.

Hasta mahremiyetini korumak için, sağlık kayıtları ve kişisel bilgiler yalnızca yetkilendirilmiş personel tarafından erişilebilir olmalıdır. Ayrıca, bilgiler yalnızca hasta onayı ile paylaşılabilir ve bu tür bilgilerin korunması için gereken tüm teknolojik önlemler alınmalıdır.

Evet, görsel içeriklerin kullanılabilmesi için hastalardan açık rıza alınması gerekmektedir. Hastalar, paylaşılacak görsel içeriği önceden görme hakkına sahiptir ve izinleri her zaman geri çekilebilir. Görsel paylaşım izni vermeyen hastalara, tedavi sürecinde herhangi bir değişiklik olmayacağı bilgisi verilmelidir.
Mahremiyetle ilgili etik kurallar, yasal düzenlemeler veya teknolojik gelişmeler gerektiğinde güncellenebilir. Bu nedenle, sağlık sektöründe faaliyet gösterenlerin düzenli olarak bu tür güncellemeleri takip etmeleri önemlidir.
Evet, birçok ülkede ve uluslararası örgütte sağlık sektörü için etik kodlar ve yönergeler bulunmaktadır. Bu tür dokümanlar, genellikle reklam ve tanıtım faaliyetlerinin etik ve yasal sınırlarını belirler.

2023 Sağlık Hizmetlerinde Tanıtım ve Bilgilendirme Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik İle Gelen Yasaklar

Yasal sınırlamalar, genellikle devlet tarafından yürürlüğe konulan yasalar ve yönetmeliklerle belirlenir. Bunlar genellikle tüketici haklarını koruma ve yanıltıcı bilgi verilmesini önleme amacı güder.

Etik kurallar ise genellikle mesleki organizasyonlar tarafından oluşturulur ve yasal zorunluluk olmamakla birlikte, sağlık sektörü çalışanları tarafından genellikle uyulması beklenir. Bunlar arasında hastaların mahremiyetinin korunması, doğru ve dürüst bilgi verilmesi ve hasta haklarına saygı gibi unsurlar yer alır.

Sağlık hizmeti reklamcılığında yasal kısıtlamalar ve etik kurallar şunlardır:

Yasal Kısıtlamalar:

  • Sağlık hizmeti sunanlar, örtülü veya açık reklam yapamazlar.
  • Organ ve doku alımı ve verilmesine ilişkin her türlü reklam, tanıtım ve benzeri etkinlikler yasaktır.
  • Sağlık tesislerinin hasta tedavi ettiği uzmanlık dallarından başka hastaları kabul ettiği intibası uyandıracak şekilde halkı yanıltan, yanlış yönlendiren tanıtım ve bilgilendirme yapılamaz.
  • Sağlık meslek mensupları tarafından yapılsa dahi, doğruluğu bilimsel ve klinik olarak kanıtlanmamış, yerleşik tıbbi metot haline gelmemiş, Bakanlıkça tıbbi işlem olarak tanımlanıp düzenlenmemiş tıbbi ve tedavi yöntemleri hakkında açıklamalara yer verilemez.
  • Sağlık meslek mensupları ve sağlık tesisleri, diğer sağlık meslek mensuplarından veya sağlık kuruluşlarından daha üstün veya daha iyi olduğu izlenimini vermeye yönelik görsel paylaşımlar yapamazlar.

Etik Kurallar:

  • Tanıtım ve bilgilendirme faaliyetlerinde genel ahlaka, tıbbi deontoloji ve meslek etiği kurallarına uyulmalıdır.
  • Hasta hakları ihlalleri ve kişisel verilerin korunması yönetmeliklerine uyulmalıdır.
  • Görsel içeriklerin kullanımında genel ahlak kurallarına aykırı, kamu sağlığına zarar veren, kişi hak ve hürriyetlerini zedeleyen görüntülere yer verilemez.

Hastaya ait görsel içeriklerin kullanılabilmesi için hastanın açık rızası alınmalı ve Hasta Hakları Yönetmeliği‘ne uyulmalıdır.

Sağlık Sektöründe Reklam Yasakları ve Yasal Sınırlamalar

Birçok ülkede sağlık sektöründe reklam yapmak, belirli yasal kısıtlamalara ve etik sınırlara tabidir. Peki, reklam yapmanın tam olarak yasak olduğu durumlar nelerdir? Yasal sınırlamalar ve etik kurallar neleri içerir? Bu soruların yanıtlarını, kapsamlı bir şekilde ele alacağız.

Sağlık sektörü, reklam ve tanıtım faaliyetlerinin oldukça sıkı düzenlemelere tabi tutulduğu bir alandır. Yalnızca ticari amaçlar değil, aynı zamanda etik ve yasal sınırlamalar da bu düzenlemelerin oluşturulmasında büyük bir rol oynamaktadır.

Sağlık hizmetlerinde reklam kısıtlamaları nelerdir?

Sağlık sektörü, yasal ve etik açıdan oldukça hassas bir alandır. Bu sebeple, reklam ve tanıtım faaliyetlerinde birçok kısıtlama ve yasak bulunmaktadır. Örneğin, tıbbi bir ürün veya işlem hakkında yanıltıcı veya eksik bilgi vermek yasaktır. Ayrıca, tıbbi bir durum veya hastalığı küçümsemek veya önemsiz göstermek de yasalara aykırıdır. Yani, reklam ve tanıtım faaliyetlerinde mutlaka doğru, tarafsız ve kanıta dayalı bilgiler kullanılmalıdır.

Saglik Sektorunde Reklam Yasaklari Olabilecek Durumlar

Sağlık sektöründe reklam ve tanıtım faaliyetleri oldukça sıkı yasal düzenlemelere tabidir. İşte reklam yapmanın yasak olduğu bazı temel durumlar:

  • Sağlık hizmet sunumu ile ilgili bilgilendirmeler, sadece konusunda hukuken yetkili sağlık meslek mensupları tarafından yapılabilir.
  • Sağlık tesislerinin hasta tedavi ettiği uzmanlık dallarından başka hastaları kabul ve tedavi ettiği intibaını uyandıracak şekilde halkı yanıltan, yanlış yönlendiren, kişi ve toplum sağlığını tehlikeye düşüren, talep ve haksız rekabet ortamı yaratan tanıtım ve bilgilendirme yapılamaz.
  • Tanıtım ve bilgilendirmelerde; sağlık meslek mensubu tarafından yapılsa dahi, doğruluğu bilimsel ve klinik olarak kanıtlanmamış, yerleşik tıbbi metot haline gelmemiş, Bakanlıkça tıbbi işlem olarak tanımlanıp düzenlenmemiş tıbbi ve tedavi yöntemleri hakkında açıklamalara yer verilemez, bu yöntemlerle hastalıkların tedavi edildiği veya tedaviye yardımcı olunduğuna dair ifadeler kullanılamaz.
  • Tanıtım ve bilgilendirmeler; sağlık tesisleri için hasta kabul ve tedavi edilen uzmanlık dalları, adres ve iletişim bilgileri ile hizmet verilen sağlık alanıyla ilgili sağlığı koruyucu ve geliştirici nitelikteki bilgiler, hekim ve diş hekimleri için ise 1219 sayılı Kanun ile belirlenen ana dal ve yan dal uzmanlıkları, akademik unvan, muayene gün ve saatleri, hasta kabul ettiği zaman ve mahal bilgisi ve hizmet verilen sağlık alanıyla ilgili sağlığı koruyucu ve geliştirici nitelikteki bilgiler ile sınırlıdır.
  • Sağlık hizmetleri; özendirme, çekiliş ve hediye gibi pazarlama amaçlı sunulamaz ve bu amaca yönelik reklam, tanıtım ve bilgilendirme yapılamaz.
2023 Sağlık Sektöründe Reklam Yasakları ile ilgili sık sorulan sorular
Sağlık hizmeti sunanlar hangi tür tanıtım ve bilgilendirme faaliyetlerini yapamazlar?
Görsel içeriklerin kullanımı, insan sağlığını tehlikeye düşüren veya tanı ve tedavi sürecini olumsuz etkileyen suç unsurlarını içerdiği durumlarda suç teşkil eder. Bu durumlarda ilgili içeriklerin erişime engellenmesi için suç duyurusunda bulunulabilir.
Sağlık meslek mensupları, tanıtım ve bilgilendirme faaliyetlerinde hükümlere aykırı davrandıklarında yaptırımlarla karşılaşabilirler. Ayrıca, insan sağlığını tehlikeye düşüren veya tanı ve tedavi sürecini olumsuz etkileyen faaliyetlerde bulunanlar hakkında suç duyurusunda bulunulabilir.
Görsel içeriklerin kullanımı, insan sağlığını tehlikeye düşüren veya tanı ve tedavi sürecini olumsuz etkileyen suç unsurlarını içerdiği durumlarda suç teşkil eder. Bu durumlarda ilgili içeriklerin erişime engellenmesi için suç duyurusunda bulunulabilir.

2023 Sağlık Sektöründe Cezalar

Sağlık sektöründe tanıtım ve bilgilendirme faaliyetleri, sıkı yasal düzenlemelere ve etik kurallara tabidir. Bu kurallara uyulmaması durumunda uygulanabilecek yaptırım ve cezalar oldukça ciddidir. 

T.C. TİCARET BAKANLIĞI Reklam Kurulu Başkanlığı tarafından her ay yayınlanan basın bülteninde doktorlar, estetisyenler, güzellik merkezleri, diş hastaneleri gibi meslek grupları ve sektörler için kanuna aykırı hareket eden kişi ve firmalara uygulanan para ve reklam durdurma cezalarını yayınlar. Bu yasal yaptırımlar genellikle aşağıdaki kanunlar ve maddelerin ihlaline dayanılarak verilir:

  • 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun’un 24 üncü maddesi
  • Tıbbi Deontoloji Nizamnamesi’nin 8, 9 ve 39 uncu maddeleri
  • Sağlık Meslek Mensupları ile Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelik’in 5/1-c maddesi
  • Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği’nin 7/1, 7/2, 7/3, 7/4, 7/5-b, 26 ve 32 nci maddeleri
  • 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 61 inci maddesi
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunu’nun 61. maddesi ile tanımlanan sorumluluklara uymayan reklam yayıncıları, ajanslar ve medya organları için cezai yaptırımlar uygulanır. Bu yaptırımlar; reklamın durdurulması, reklamın düzeltilmesi, idari para cezası ve bazı durumlarda geçici olarak üç aya kadar yayının durdurulması şeklinde olabilir. Reklam Kurulu, ihlalin ciddiyetine bağlı olarak bu cezaları birlikte ya da ayrı olarak verebilir. İhlal durumları ve cezalar şu şekildedir:

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunu Kapsamında Verilen Cezalar

İhlalin Durumları
Kesilen Ceza
a) Yerel düzeyde yayın yapan televizyon kanalı
10.000 TL
b) Ülke genelinde yayın yapan televizyon kanalı
200.000 TL
c) Süreli yayınlar aracılığıyla gerçekleşmiş ise
(a) ve (b) bentlerinde belirtilen cezaların yarısı
ç) Yerel düzeyde veya uydu üzerinden yayın yapan radyo kanalı
5.000 TL
d) Ülke genelinde yayın yapan radyo kanalı
50.000 TL
e Uydu üzerinden yayın yapan televizyon kanalı veya internet aracılığı
50.000 TL
f) Kısa mesaj aracılığı ile gerçekleşmiş ise
25.000 TL
g) Diğer mecralar aracılığı ile gerçekleşmiş ise
5.000 TL

Eğer bir aykırılık internet üzerinden yapılmışsa, bu ihlali içeren yayın veya bölüm (URL gibi) için erişim engelleme kararı Reklam Kurulu tarafından alınabilir. Fakat, bu ihlale dair içeriğin erişimini teknik olarak engellemek mümkün değilse veya engelleme ile ihlal önlenebilir değilse, tamamıyla internet sitesine erişim engelleme kararı çıkartılabilir. Bu tür kararlar, 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlarla İlgili Suçlarla Mücadele Hakkında Kanunu‘nun 6/A maddesine dayanarak Erişim Sağlayıcıları Birliği‘ne iletilir. Erişim engelleme kararına karşı sulh ceza hakimine itiraz edilebilir. Sulh ceza hakimi tarafından alınan karara ise 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu‘na uygun olarak itiraz hakkı bulunmaktadır.

Reklam Kurulunca Sektörlere Uygulanan İdari Para Cezaları (2022)

Sektör
Kesilen Ceza
Yüzde Oranı
TOPLAM (TL)
42.329.745
100,0
Sağlık Sektöründe Uygulanan İdari Para Cezası Miktarı
13.317.268 TL
31,5
Kozmetik/Temizlik Ürünleri Sektöründe Uygulanan İdari Para Cezası Miktarı
4.902.381 TL
11,6
Gıda Sektöründe Uygulanan İdari Para Cezası Miktarı
10.463.026 TL
24,7
İletişim Hizmetleri Sektöründe Uygulanan İdari Para Cezası Miktarı
10.463.026 TL
1,6
Dayanaklı Tüketim Malları Sektöründe Uygulanan İdari Para Cezası Miktarı
125.731 TL
0,3
Turizm Sektöründe Uygulanan İdari Para Cezası Miktarı
1.740.425 TL
4,1
Finansal Hizmetler Sektöründe Uygulanan İdari Para Cezası Miktarı
114.326 TL
0,3
Tütün ve Alkol Sektöründe Uygulanan İdari Para Cezası Miktarı
155.712 TL
0,4
Teknoloji Sektöründe Uygulanan İdari Para Cezası Miktarı
743.682 TL
1,8
Eğitim Sektöründe Uygulanan İdari Para Cezası Miktarı
0 TL
0
Enerji Sektöründe Uygulanan İdari Para Cezası Miktarı
0 TL
0
REKLAM KURULUNCA UYGULANAN İDARİ PARA VE DURDURMA CEZA BİLGİLERİ (2022)

Sağlık hizmetlerinde tanıtım ve bilgilendirme faaliyetlerine ilişkin yaptırım ve cezalar aşağıdaki şekildedir:

  • Hekim veya diş hekimleri tarafından bu Yönetmelik hükümlerine aykırı olarak tanıtım ve bilgilendirme yapıldığının tespit edilmesi durumunda, ilgili kişiye 1219 sayılı Kanun’un ilgili maddeleri uyarınca idari para cezası uygulanır. Bu cezaların ödemesi bir ay içinde yapılmalıdır. Ayrıca, ilgili mevzuat kapsamında değerlendirilmek ve işlem yapmak üzere bağlı bulundukları meslek kuruluşuna bildirim yapılır.
  • Sağlık tesisi tarafından bu Yönetmelik hükümlerine aykırı olarak tanıtım ve bilgilendirme faaliyetleri yapıldığının tespit edilmesi durumunda, tesise iki kez uyarı yapılır. Bir yıl içinde üçüncü kez aykırı faaliyetler tespit edilirse, ilgili tıp veya uzmanlık dalındaki birimin faaliyeti üç gün süreyle durdurulur.
  • Uluslararası sağlık turizmi sağlık tesisi veya aracı kuruluş tarafından bu Yönetmelik hükümlerine aykırı olarak tanıtım ve bilgilendirme yapıldığının tespit edilmesi durumunda, kuruluşa uyarı yapılır. İkinci kez tespit edilirse bir ay, üçüncü kez tespit edilirse üç ay süreyle sağlık turizmi faaliyeti durdurulur.
  • Organ nakillerinin uygulandığı tıbbi tedavi merkezlerinde bu Yönetmelik hükümlerine aykırı olarak tanıtım ve bilgilendirme yapıldığının tespit edilmesi durumunda, ilk tespitinde organ nakillerinin yapılması durdurulur.

Yasal Yaptırımlar

Para Cezaları: Yasalara veya yönetmeliklere aykırı tanıtım ve bilgilendirme faaliyetlerinde bulunan sağlık kuruluşlarına yüksek miktarda para cezaları kesilebilir.

Faaliyetten Men: Özellikle tekrar eden veya ağır ihlallerde, kuruluşların sağlık hizmeti sunma lisansı iptal edilebilir veya faaliyetleri durdurulabilir.

Hukuki Sorumluluk: Yanıltıcı veya hatalı bilgi sağlayan sağlık kuruluşları, maddi ve manevi tazminat taleplerine karşı hukuki olarak sorumlu tutulabilir.

Etik Yaptırımlar

Mesleki İtibarın Zarar Görmesi: Etik kurallara uymayan bir sağlık kuruluşu, mesleki itibarını kaybedebilir, bu da iş kaybına yol açabilir.

Profesyonel Lisansın İptali: Sağlık çalışanları için, etik kurallara uymamak profesyonel lisansın iptaline veya geçici olarak askıya alınmasına neden olabilir.

Diğer Yaptırımlar

Reklamın Kaldırılması: Yasalara veya etik kurallara aykırı reklam veya bilgilendirme faaliyetleri tespit edildiğinde, ilgili reklam veya kampanya hemen kaldırılabilir.

Kamuoyu Baskısı: Yasal ve etik ihlaller, özellikle sosyal medya aracılığıyla hızla yayılabileceğinden, kuruluşlar kamuoyu baskısı ve olumsuz PR ile karşılaşabilirler.

Denetim ve Gözetim: İhlal durumlarında, kuruluşlar daha sıkı denetim ve gözetim altına alınabilir, bu da operasyonel zorluklara yol açabilir.

Ceza Puanları ve Derecelendirmeler: Bazı ülkelerde, sağlık kuruluşlarına etik ve yasal uyumluluklarına göre puanlar verilir. İhlaller, bu puanların düşmesine ve derecelendirmelerin olumsuz etkilenmesine yol açabilir.

2023 Sağlık Sektöründe Reklam Yasakları ile ilgili sık sorulan sorular
Sağlık sektöründe reklam yapmanın cezası nedir?
Reklam kısıtlamalarını ihlal etmek, markanızın ve itibarınızın zarar görmesine neden olabilir. Yasal yaptırımlar, para cezaları, lisansın iptali ve hukuki sorunlar gibi bir dizi olumsuz sonuçla karşı karşıya kalabilirsiniz.
Sağlık meslek mensupları, tanıtım ve bilgilendirme faaliyetlerinde hükümlere aykırı davrandıklarında yaptırımlarla karşılaşabilirler. Ayrıca, insan sağlığını tehlikeye düşüren veya tanı ve tedavi sürecini olumsuz etkileyen faaliyetlerde bulunanlar hakkında suç duyurusunda bulunulabilir.

2023 Sağlık Hizmetlerinde Verilen Ceza Örnekleri

Sağlık Hizmetlerinde Instagram Reklamı Cezaları

Reklam Metni
Değerlendirme/Karar
Verilen Ceza
…#AkıllıMercek ile uzak-yakın gözlüklere ve katarakta ömür boyu elveda- Lasik Lazer sonrası %150 görenlerde bugün…
Hekimlik mesleğini yürüten şahsın faaliyetlerine ticari bir görünüm vermesine…
155.712 TL ve reklam durdurma cezası
KAMPANYA ÇATLAK TEDAVİSİ 1 SEANS 999 TL 3 SEANS 2500 TL (EV DEVAM ÜRÜNLERİ DAHİL) Kampanyamız 8 Mart Tarihine kadar geçerlidir
Her ne şekilde olursa olsun, tabip tarafından yapılması gereken tıbbi işlemlerin güzellik salonlarında gerçekleştirilmesinin yasak olması…
Reklam durdurma cezası
TÜP MİDE AMELİYATI SONRASI 1.GÜN- Sevgili hastamız Ünsal Bey, 9 ayda 166 kilodan 98 kiloya düştü.
Hastaların tedavi öncesi ve sonrasına ait görüntülerine yer verilmesi, hekimlik mesleğini yürüten şahsın faaliyetlerine ticari bir görünüm yüklemesi…
347.128 TL ve reklam durdurma cezası
Dün itibariyle Sezer hocaya lasik ameliyatı oldum. Ve 1 gün arayla görüşüm gayet netleşti. Ameliyat gayet sohbet havasında geçiyor herhangi bir ağrı veya acı hissetmiyorsunuz…
Hasta yorumlarına ve tedavi görsellerine yer verildiği… Tıbbi işlemlere yönelik talep yaratıcı nitelikte olduğu…
Reklam durdurma cezası
Karbon Peeling, Çatlak Tedavisi, Dövme Silme, Medikal Cit Bakımı
Sağlık alanında ruhsatlandırılmayan kuruluşun yetkisiz sağlık hizmeti sunumu… Kamu sağlığını bozucu, tüketicileri aldatıcı ve ilgili mevzuata aykırı nitelikte olduğu…
347.128 TL ve reklam durdurma cezası

Sağlık Hizmetlerinde Kısa Mesaj Reklamı Cezaları (2023)

 
 

 

 

Reklam Metni
Değerlendirme/Karar
Verilen Ceza
Tüm renkli ve şeffaf lenslerde %10 İNDİRİM + HEDİYE BÜYÜK BOY SOLÜSYON ve ÜCRETSİZ KARGO
Yalnızca optisyenlik müesseselerinde satışı gereken bu ürünlerin tüketiciye hitaben reklamının yapılması…
Reklam durdurma cezası

Sağlık Hizmetlerinde İnternet Sitesi İçeriği Nedeniyle Verilen Cezalar (2023)

İçerik Metni
Değerlendirme/Karar
Verilen Ceza
Saç Ekimi, Mezoterapi, Sakal Ekimi, Kaş Ekimi, Rinoplasti, Meme Dikleştirme, Meme Küçültme, Meme Büyütme, BBL, Karın Germe, Kol ve Uyluk Germe, Yüz Germe, Vaser Liposuction, Vajinoplasti, Six Pack, Jinekomasti, Gençlik Aşısı, Gülüş Tasarımı
Hastaların öncesi ve sonrasına ait görüntülere yer verildiği… Sağlık alanında faaliyet göstermeye yetkili olmayan kuruluş… “Sağlık Turizmi” alanında faaliyet gösteren kuruluşun tıbbi işlemlere yönelik talep yaratıcı beyanlarda bulunması…
347.128 TL ve reklam durdurma cezası
Gülümseme Tasarımı; Panoramik röntgen ve dijital gülümseme yöntemi ile tasarım planlaması yapılarak, hayalini kurduğunuz ve güldüğünüzde yüzünüzde oluşmasını istediğiniz gülümseme şeklinin sağlanması işlemidir…
Sağlık alanında faaliyeti bulunmayan kuruluşun tıbbi işlemlere yönelik tanıtım yaptığı ve talep yaratıcı beyanlarda bulunduğu…
347.128 TL ve reklam durdurma cezası
3 Boyutlu Skolyoz Tedavisi, Kupa Terapisi, Bel Fıtığı, Boyun Fıtığı, Fibromiyalji, Kifoz, Durus Bozukluğu…
Sağlık kuruluşları tarafından ve konusunda yetkili sağlık meslek mensuplarınca verilmesi gerektiği…
Reklam durdurma cezası

Sağlık Kuruluşlarına Tabela İçeriği Nedeniyle Verilen Cezalar (2023)

Tabela Metni
Değerlendirme/Karar
Verilen Ceza
İğneli Epilasyon, Kaş Silme, Ben Alımı
Tabipler tarafından uygulanması gereken ve güzellik salonlarında uygulanmasına izin verilmeyen çeşitli tıbbi tedavi yöntemlerinin isimlerini sayarak bu alanda hizmet verdiği ve sağlık alanında faaliyet gösterdiği yönünde izlenim uyandırdığı…
34.701 TL ve reklam durdurma cezası
Ozon Tedavisi, Karbon Peeling, Medikal Cilt Bakımı, Dermapen, İğneli Epilasyon, Akne Tedavisi
Güzellik salonlarının tanıtıcı reklam, tabela ve basılı belgelerinde güzellik merkezini çağrıştıracak ifadeler kullanılamaz ve açıkça ‘güzellik salonu’ ifadesi kullanılır…
347.128 TL ve reklam durdurma cezası
Manuel Terapi, Ortopedik Rehabilitasyon, Ameliyat Öncesi ve Sonrası Rehabilitasyon
Sağlığı koruyucu ve geliştirici nitelikteki bilgilendirme ve tanıtımların, ilgili mevzuat gereği sağlık kuruluşları tarafından ve konusunda yetkili sağlık meslek mensuplarınca verilmesi gerektiği…
Reklam durdurma cezası

Hastane ve Hekimler Nasıl Reklam veya Tanıtım Yapabilir?

Saglik Sektorunde Reklam Nasil Verilmeli

Doğruluk ve Şeffaflık: Sunulan tüm bilgilerin doğru, güncel ve kolay anlaşılır olması gerekmektedir.

Kanıta Dayalı Bilgi: Tanıtım materyalleri, güvenilir ve bağımsız kaynaklardan alınmış, kanıta dayalı bilgiler içermelidir.

Hedef Kitle: Reklam faaliyetleri, hedef kitleye uygun bir dil ve içerikle hazırlanmalıdır.

Dijital Varlık: Özellikle dijital platformlarda reklam yaparken SEO uyumu, kullanıcı deneyimi ve erişilebilirlik gibi faktörler göz önünde bulundurulmalıdır.

Yasal Danışmanlık: Reklam ve tanıtım materyalleri oluşturulurken yasal bir danışmanlık alınması, olası yasal sorunların önüne geçebilir.

Bu bağlamda, sağlık sektöründe reklam ve tanıtım faaliyetleri oldukça hassas bir konu olduğu için, etik ve yasal çerçeveye uygun hareket etmek esastır.

Sağlık hizmetlerinde mahremiyetin önemi ve reklam yasağı ilişkisi

Mahremiyet, sağlık sektöründe en yüksek öneme sahip etik ilkelerden biridir. Hastaların sağlık bilgileri, sadece yetkili sağlık profesyonelleriyle paylaşılmalı ve herhangi bir reklam veya tanıtım faaliyetinde kesinlikle kullanılmamalıdır. Bu, sadece etik bir sorumluluk değil, aynı zamanda yasal bir zorunluluktur. Reklam yasağı, bu yasal ve etik zorunlulukları korumayı amaçlar.

Sağlık sektörü, özellikle hasta mahremiyeti ve kişisel bilgilerin gizliliği açısından büyük bir öneme sahiptir. Bu bağlamda, reklam ve tanıtım faaliyetleri sırasında bu konulara özellikle dikkat edilmesi gerekmektedir. İşte bu konulara daha derinlemesine bir bakış:

Sağlık sektöründe reklam yaparken mahremiyete saygı göstermek için aşağıdaki önlemler alınmalıdır:

  • Görsel içeriklerde mahrem bölgelere ait görüntülere yer verilmemelidir.
  • Hasta görüntüleri ameliyat veya tıbbi girişim esnasında veya ameliyathanede paylaşılmamalıdır.
  • Hastalara ait görsel içeriklerin kullanılabilmesi için hastanın açık rızası alınmalıdır.
  • Genel ahlak kurallarına aykırı, kişi hak ve hürriyetlerini zedeleyen veya toplumu endişeye sevk eden görüntü ve ifadelere yer verilmemelidir.
  • Sağlık hizmetine yönlendirecek içeriklerde bulunulmamalıdır.
  • Görsel içerikli paylaşımlar, sağlık tesisi veya ilgili sağlık meslek mensubu tarafından yapılmalıdır.
  • Paylaşılan görsel içerikler sponsorlu olarak veya ücret verilerek yayınlatılmamalıdır.

Mahremiyete saygı göstermek ve kişisel bilgileri gizli tutmak, sağlık sektöründe sadece bir yükümlülük değil, aynı zamanda sektörün güvenilirliğini ve etiğini yansıtan bir durumdur. Dolayısıyla, reklam ve tanıtım faaliyetleri bu hassas konuları göz önünde bulundurarak tasarlanmalıdır.

2023 Sağlık Hizmetlerinde Reklam Verme ile ilgili sık sorulan sorular
Sağlık sektöründe reklam yaparken nelere dikkat etmeliyim?
Öncelikle yasal ve etik sınırlamaları bilmeli, uygun hukuki danışmanlık almalısınız. Ayrıca, reklam faaliyetlerinizin hasta mahremiyetini ve güvenliğini koruyacak şekilde tasarlanmış olması gerekmektedir.

Yasal belgeler genellikle ülke ve yasal sistemlere bağlıdır, ancak genellikle hastaların onayını alacakları formlar, reklam materyallerinin örnekleri ve etik kurallara uygunluğu onaylayan belgeler gerekebilir.

Sonuç

Sağlık sektörü, hem yasal hem de etik normlar gereği, diğer sektörlerden daha farklı ve karmaşık bir yapıya sahiptir. Bu yazıda ele aldığımız başlıklar, sağlık hizmetlerinde tanıtım ve bilgilendirme faaliyetlerinin bu karmaşık yapısı içerisinde nasıl şekillendiğini açıklamakta ve bu faaliyetlerin yasal ve etik sınırlarını belirlemeye yardımcı olmaktadır.

Sağlık Sektöründe Tanıtım ve Bilgilendirme Faaliyetleri Nedir?: Bu başlık altında, sağlık hizmetlerinin etkin ve etik bir şekilde nasıl tanıtılması gerektiğine dair yöntemler ve stratejiler ele alınmıştır.

Sağlık Hizmetlerinde Reklam Kısıtlamaları Nelerdir?: Reklam ve tanıtım faaliyetleri, özellikle sağlık sektöründe sıkı yasal kısıtlamalara tabidir. Bu kısıtlamaların farkında olmak, sağlık profesyonelleri için hayati önem taşır.

Sağlık Sektöründe Reklam Yasakları ve Yasal Sınırlamalar: Yasaklar ve yasal sınırlamalar, sağlık hizmetlerinin reklamını yapanları sıkı bir şekilde düzenlemekte ve belirli etik kurallara uyulmasını zorunlu kılmaktadır.

Mahremiyete Saygı ve Bilgilerin Gizli Tutulması: Hasta mahremiyetinin önemi ve hasta bilgilerinin korunması, sağlık sektöründeki reklam ve tanıtım faaliyetlerini etkileyen diğer önemli faktörlerdendir. Mahremiyete saygı göstermek ve bilgileri gizli tutmak, sadece etik bir zorunluluk değil, aynı zamanda yasal bir gerekliliktir.

Sonuç olarak, sağlık sektöründe reklam ve tanıtım faaliyetleri, belirli yasal ve etik sınırlamalara tabi tutulmuştur. Bu sınırlamalar, hem sağlık hizmeti sağlayıcılarını hem de hizmet alanları korumayı amaçlar. Eğer bu sektörde tanıtım ve bilgilendirme faaliyetleri yürütecekseniz, yasal gereklilikler ve etik kurallar hakkında detaylı bilgi sahibi olmanız kritik öneme sahiptir. Yazımızın, bu konuda bir rehber oluşturarak, hem sağlık profesyonellerinin hem de hasta ve hasta yakınlarının daha bilinçli ve etik kararlar almasına yardımcı olmasını umuyoruz.

Henüz yorum yapılmamış, sesinizi aşağıya ekleyin!


Bir Yorum Ekle

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Konu İle İlgili Diğer Yazılar...